Anemi (kansızlık) nedir?
Kanda bulunan, kana rengini veren ve oksijenin hücrelere taşınmasını sağlayan hemoglobin proteinin normal seviyenin altına düşmesi veya alyuvarların sayısının azalması durumuna anemi (kansızlık) adı verilir.
Anemi bulguları nelerdir?
Aneminin en sık rastlanan belirtisi halsizliktir. Kişi kendini yorgun ve bitkin hisseder. Aneminin diğer bulguları arasında, baş dönmesi, çarpıntı, unutkanlık, saç dökülmesi, üşüme, erken yorulma, iştahsızlık, konsantrasyon bozukluğu, dudak kenarlarında çatlaklar, yüzde, gözde veya tırnak yataklarında solukluk bulunur.
Anemi sebepleri nelerdir?
Aneminin başlıca üç nedeni vardır. Bunlar;
1.Kan kaybı
2. Yetersiz alyuvar (eritrosit) üretimi
3. Alyuvarların yapımdan daha fazla oranda yıkılması
Kan kaybı aneminin en sık görülen nedenidir. Kan kaybı, demir eksikliği anemisine sebep olur. Akut ve kronik şekilde ortaya çıkabilir. Mensturasyon döneminde ki kan kayıpları demir eksikliği anemisinin en sık görülen nedenidir. Bunun dışında mide, bağırsak kanamaları, cerrahi operasyonlar, travma, yaralanma gibi durumlar kan kaybına neden olur.
Yetersiz alyuvar üretimi doğuştan veya sonradan (edinsel) ortaya çıkabilir. Alyuvar üretimi için gerekli olan demir, folik asit, B12 gibi bazı vitaminlerin eksik olması, böbrek yetmezliği gibi kronik hastalıklar, Aplastik anemi gibi hastalıklar edinsel olarak alyuvar üretiminin azalmasına neden olmaktadır.
Alyuvarların yapımdan daha fazla oranda yıkılması doğuştan ve edinsel olarak görülebilir. Talasemi, orak hücreli anemi, herediter sferositoz ve alyuvarda ki bazı enzimlerin eksikleri doğuştan fazla oranda alyuvar yıkımına neden olan hastalıklardır. Alyuvarlar üzerindeki antijenlere karşı gelişen antikorlar aracılığı ile gelişen otoimmün hemolitik anemiler, paroksismal nokturnal hemoglobunüri, trombotik trombositopenik purpura, hemolitik üremik sendrom gibi hastalıklar ise edinsel nedenler arasında sayılabilir.
Anemi tanısı nasıl konulur?
Anemi tanısı koymak için tam kan sayımı (hemogram) yeterlidir. Tam kan sayımında ki hemoglobin değerine bakılarak tanı konulur. Dünya sağlık örgütüne göre
Hemoglobinin; Erkeklerde <13 g/dL
Kadınlarda <12 g/dL
Gebelerde <11 g/dL altında olması anemi olarak tanımlanır
Fakat anemi bir tanı değil bir bulgudur. Anemiye neden olan bozukluğun saptanması için ileri tetkiklere ihtiyaç vardır. Tüm anemili hastalarda periferik yayma bakılmalıdır. Yapılacak tetkiklere alyuvarların boyutlarına göre karar verilir. Eğer alyuvarlar küçük boyutta ise (mikrositer), demir eksikliği, talasemiler, kronik hastalıklar araştırılırken; alyuvarlar normalden büyükse (makrositer), B12 eksikliği, folik asit eksikliği, miyelodisplastik sendrom gibi hastalıklar araştırılır.
Anemi nasıl tedavi edilir?
Aneminin tedavisi, anemi sebebine göre değişir. Eğer anemi, demir veya vitamin eksikliğine bağlı gelişmiş ise eksik olan madde takviye edilerek tedavi edilir. Mesala demir eksikliği anemisinde demir preparatları kullanılır. Otoimmun hemolitik anemi ise bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar kullanılır. Böbrek yetmezliğine bağlı gelişen kronik hastalık anemisi ise eritropoetin hormonu verilerek tedavi edilir. Kalıtsal anemi ise ihtiyaç halinde eritrosit süspansiyonu verilir veya endikasyonu varsa bir başkasından kök hücre nakli yapılabilir.
